Slaapstoornissen: symptomen en soorten volgens de NHG-richtlijnen

Slaap is essentieel voor gezondheid, herstel en dagelijks functioneren. Toch kampt een groot deel van de Nederlandse bevolking met slaapstoornissen, zoals chronische insomnie, Obstructieve Slaapapneu of Restless Legs Syndrome (RLS). Deze stoornissen kunnen leiden tot vermoeidheid, concentratieproblemen en een lagere levenskwaliteit. Maar welke slaapstoornissen zijn er? Hoe kan je ze herkennen en wat moet je doen als je denkt dat je een slaapstoornis hebt? Deze blog biedt een overzicht van de meest voorkomende slaapstoornissen en hun symptomen, volgens de NHG-richtlijn voor huisartsen.

Welke slaapstoornissen bestaan er?

Volgens de NHG-standaard zijn dit de belangrijkste categorieën:

• Insomnie (slapeloosheid)

  • Voorbeelden: moeite met inslapen, doorslapen, te vroeg wakker worden, bij voldoende gelegenheid om te slapen en bij afwezigheid van een pathologie

  • Symptomen: ≥3 nachten per week slecht slapen, gevolgen voor functioneren overdag zoals vermoeidheid, concentratieverlies en irritatie

    
    

• Slaapgerelateerde ademhalingsstoornissen

  • Voorbeelden: obstructieve slaapapneu (OSA)

  • Symptomen: luid snurken, adempauzes opgemerkt door partner, overmatige slaperigheid overdag, ochtendhoofdpijn

    
    

• Hypersomnolentie / narcolepsie

  • Voorbeelden: Narcolepsie / Kataplexie

  • Symptomen: extreme slaperigheid overdag, onbedwingbare slaapaanvallen

  
  

• Circadiane slaapritmestoornissen

  • Voorbeelden: vertraagde slaapfase (Delayed Sleep Phase Syndrome), ploegendienststoornis, jetlags

  • Symptomen: verstoord slaap‑waakritme, laat inslapen, niet op tijd wakker kunnen worden
    

• Slaapgerelateerde bewegingsstoornissen

  • Voorbeelden: restless legs syndrome (RLS)

  • Symptomen: rusteloze benen, drang om te bewegen
    

• Parasomnieën

  • Voorbeelden: nachtmerries, nachtangsten, slaapwandelen, slaapparalyse/slaapverlamming

  • Symptomen: ongewoon gedrag tijdens slaap zoals het uitvoeren van dromen of verlamming bij het wakker worden
    

Wat te doen bij vermoeden van een slaapstoornis?

1. Raadpleeg de huisarts

De NHG-standaard adviseert de huisarts te raadplegen bij aanhoudende slaapproblemen (>1 maand), extreme vermoeidheid of vermoedelijke slaapapneu. De huisarts kan dan bijvoorbeeld:

• Anamnese afnemen en en eventueel slaapdagboek beoordelen.
  

• Medicatiegebruik controleren.
  

• Advies geven over leefstijl en gedragsmatige interventies.
  

• Doorverwijzen naar

  • Cognitieve Gedragstherapie voor Insomnie (CGT-I) zoals slaapoefentherapie bij vermoeden slapeloosheid.

  • Somnoloog (neuroloog gespecialiseerd in slaapproblemen) voor een eventueel slaaponderzoek bij vermoeden van een slaapstoornis.

2. Overweeg CGT-I / slaapoefentherapie bij Slapeloosheid

Heb je het vermoeden dat je last hebt van slapeloosheid? Gedragsmatige behandeling is de eerst keus behandeling bij insomnie in de NHG-richtlijn Slaapproblemen. CGT-I is wetenschappelijk onderbouwd en effectief bij langdurige slapeloosheid. Tevens kan CGT-I worden ingezet bij restklachten bij slaapstoornissen zoals slaapapneu en restless legs. Slaapoefentherapie volgt de methode van CGT-I.

Conclusie

• Slaapstoornissen zijn divers, maar te herkennen met de juiste kennis van symptomen.
  

• Bij aanhoudende klachten: slaapdagboek bijhouden en huisarts raadplegen, zodat eventuele slaapstoornissen kunnen worden uitgesloten / behandeld.
  

• Kijk of CGT-I jou kan helpen bij slapeloosheid of restklachten van slaapstoornissen zoals Apneu en Restless Legs.
  

Wil je je slaap verbeteren en chronische vermoeidheid verminderen? Plan een intake bij Het Slaaplokaal en ontdek hoe CGT-I / slaapoefentherapie jouw slaap kan herstellen.

Bronnen

1. NHG-Standaard Slaapproblemen en slaapmiddelen. (richtlijnen.nhg.org)

 .